Bộ Tài Chính Nội dung của chuẩn mực kế toán số 17

kaikevn · 10/12/21

Chuẩn mực kế toán số 17 quy định và hướng dẫn các nguyên tắc, phương pháp kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp. Mới bạn đọc cùng Kaike.vn tìm hiểu nội dung chi tiết của chuẩn mực kế toán số 17 trong bài viết dưới đây.
Nội dung chính của chuẩn mực kế toán số 17
Chuẩn mực kế toán số 17 hay còn gọi là VAS 17 nói về THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP. Chuẩn mực kế toán số 17 được ban hành và công bố theo Quyết định số 12/2005/QĐ-BTC ngày 15 tháng 02 năm 2005 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Có hiệu lực thi hành từ ngày 23/03/2005 với những nội dung chính sau:

1. Cơ sở tính thuế thu nhập doanh nghiệp
Cơ sở tính thuế thu nhập của một tài sản

Là giá trị sẽ được khấu trừ cho mục đích thuế thu nhập, được trừ khỏi các lợi ích kinh tế mà DN sẽ nhận được. Đồng thời phải chịu thuế thu nhập khi giá trị ghi sổ của tài sản đó được thu hồi.
Nếu những lợi ích kinh tế này khi nhận được mà không phải chịu thuế thu nhập => Cơ sở tính thuế thu nhập của tài sản bằng giá trị ghi sổ của nó.

Cơ sở tính thuế thu nhập của một khoản nợ phải trả

Là giá trị ghi sổ của khoản nợ phải trả trừ đi giá trị sẽ được khấu trừ cho mục đích thuế thu nhập của khoản nợ đó trong các kỳ tương lai.
Trường hợp doanh thu nhận trước:
Cơ sở tính thuế của khoản nợ phải trả phát sinh là giá trị ghi sổ của nó, trừ đi phần giá trị của doanh thu đó sẽ được ghi nhận nhưng không phải chịu thuế thu nhập trong tương lai.

2. Ghi nhận thuế thu nhập hiện hành phải nộp và tài sản thuế thu nhập hiện hành

Nếu chưa nộp Thuế thu nhập hiện hành của kỳ hiện tại và các kỳ trước, phải ghi nhận là nợ phải trả.
Nếu giá trị đã nộp trong kỳ hiện tại và các kỳ trước vượt quá số phải nộp cho các kỳ đó => Phần giá trị nộp thừa sẽ được ghi nhận là tài sản.

3. Ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả và tài sản thuế thu nhập hoãn lại
Chênh lệch tạm thời chịu thuế thu nhập doanh nghiệp

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả được ghi nhận cho tất cả các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế.
Trừ trường hợp từ ghi nhận ban đầu phát sinh Nợ thuế thu nhập hoãn lại phải trả. Khoản nợ đó không ảnh hưởng đến lợi nhuận kế toán hoặc lợi nhuận tính thuế thu nhập (hoặc lỗ tính thuế) tại thời điểm phát sinh giao dịch

Cơ sở của việc ghi nhận một tài sản theo chuẩn mực kế toán số 17:
Giá trị ghi sổ của tài sản sẽ được thu hồi thông qua việc DN sẽ nhận được lợi ích kinh tế trong tương lai.

Khi giá trị ghi sổ của tài sản vượt quá cơ sở tính thuế thu nhập của nó. Giá trị của lợi ích kinh tế phải chịu thuế thu nhập sẽ vượt quá giá trị sẽ được phép khấu trừ cho mục đích tính thuế.

=> Đây là chênh lệch tạm thời chịu thuế. Khoản thuế thu nhập do chênh lệch này tạo ra trong tương lai chính là thuế thu nhập hoãn lại phải trả.

Khi DN thu hồi giá trị sổ của tài sản, khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế sẽ hoàn nhập. DN sẽ có lợi nhuận chịu thuế thu nhập.

=> Lợi ích kinh tế của doanh nghiệp sẽ bị giảm đi do phải nộp thuế thu nhập.

Một số chênh lệch tạm thời phát sinh

Khi thu nhập hoặc chi phí được tính vào lợi nhuận kế toán của một kỳ, nhưng lại được tính vào lợi nhuận chịu thuế của một kỳ khác.

=> Các chênh lệch như vậy thường phát sinh do chênh lệch về thời gian.

Các chênh lệch tạm thời loại này là các chênh lệch tạm thời phải chịu thuế. Làm phát sinh thuế thu nhập hoãn lại phải trả.

4. Ghi nhận ban đầu của tài sản và nợ phải trả

Một khoản chênh lệch tạm thời có thể phát sinh khi một phần hoặc toàn bộ giá trị của một tài sản không được khấu trừ cho mục đích tính thuế.
Phương pháp kế toán cho khoản chênh lệch tạm thời phụ thuộc vào bản chất của giao dịch.
Nếu giao dịch đó ảnh hưởng đến lợi nhuận kế toán hoặc lợi nhuận tính thuế.
DN ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả hoặc tài sản thuế thu nhập hoãn lại.
Đồng thời ghi nhận chi phí hoặc thu nhập thuế hoãn lại phát sinh trong báo cáo KQHĐKD.

5. Chênh lệch tạm thời được khấu trừ
Tài sản thuế thu nhập hoãn lại

Cần được ghi nhận cho tất cả các chênh lệch tạm thời được khấu trừ, khi chắc chắn trong tương lai sẽ có lợi nhuận tính thuế để sử dụng những chênh lệch tạm thời được khấu trừ này.

Ngoại trừ tài sản thuế hoãn lại phát sinh mà không có ảnh hưởng đến lợi nhuận kế toán hoặc lợi nhuận tính thuế thu nhập (lỗ tính thuế) tại thời điểm giao dịch.

Khi lợi ích kinh tế của sản mất đi

Một phần hoặc toàn bộ giá trị của tài sản có thể sẽ được giảm trừ khỏi lợi nhuận tính thuế tại kỳ kế tiếp khoản nợ phải trả đó được ghi nhận.

Khi đó chênh lệch tạm thời tồn tại giữa giá trị ghi sổ của khoản nợ phải trả và cơ sở tính thuế của khoản nợ phải trả đó.

Do vậy, phát sinh một tài sản thuế thu nhập hoãn lại về các khoản thuế thu nhập DN sẽ được thu hồi trong tương lai. Khi phần của khoản nợ phải trả đó được phép khấu trừ khi xác định lợi nhuận tính thuế.

=> Chênh lệch có thể được khấu trừ dẫn đến ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại.

Hoàn nhập các chênh lệch tạm thời

Điều này đến sự giảm trừ khi xác định lợi nhuận tính thuế trong tương lai.
DN sẽ chỉ được giảm trừ các khoản nộp thuế nếu doanh nghiệp có đủ lợi nhuận tính thuế để có thể bù trừ với phần giảm trừ đó.
Do vậy, một doanh nghiệp chỉ ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại khi chắc chắn có lợi nhuận tính thuế để sử dụng các chênh lệch tạm thời được khấu trừ.

Lợi nhuận tính thuế để sử dụng các chênh lệch tạm thời được khấu trừ
Được coi là chắc chắn khi có đủ các chênh lệch tạm thời chịu thuế. Liên quan đến cùng một cơ quan thuế và cùng một đơn vị chịu thuế. Và các chênh lệch tạm thời chịu thuế đó dự kiến sẽ được hoàn nhập:

Trong cùng kỳ với sự hoàn nhập chênh lệch tạm thời được khấu trừ đó;
Trong các kỳ mà một khoản lỗ tính thuế phát sinh từ tài sản thuế thu nhập hoãn lại đó. Có thể được khấu trừ chuyển sang các kỳ sau.
Tài sản thuế thu nhập hoãn lại được ghi nhận trong kỳ sẽ phát sinh các chênh lệch tạm thời được khấu trừ.

Ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại khi không có đủ các chênh lệch tạm thời

DN có đủ lợi nhuận chịu thuế liên quan đến cùng một cơ quan thuế và đơn vị chịu thuế trong cùng kỳ phát sinh việc hoàn nhập các chênh lệch tạm thời được khấu.
Khi đánh giá lợi nhuận chịu thuế trong tương lai, DN không tính đến các giá trị chịu thuế phát sinh từ các chênh lệch tạm thời được khấu trừ dự kiến sẽ phát sinh trong tương lai. Vì tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các chênh lệch tạm thời được khấu trừ này cũng sẽ đòi hỏi lợi nhuận chịu thuế để được sử dụng.
Vận dụng hợp lý các quy định về thuế để tạo ra lợi nhuận tính thuế của những kỳ thích hợp.

6. Các khoản lỗ tính thuế và các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng
Tài sản thuế thu nhập hoãn lại cần được ghi nhận cho giá trị được khấu trừ chuyển sang các kỳ sau của các khoản lỗ tính thuế và các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng trong phạm vi chắc chắn có đủ lợi nhuận tính thuế trong tương lai để sử dụng các khoản lỗ tính thuế và các ưu đãi thuế chưa sử dụng đó.

Đánh giá khả năng chắc chắn sẽ có lợi nhuận tính thuế để có thể sử dụng được các khoản lỗ tính thuế được khấu trừ chuyển sang năm sau và các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng.

DN có đủ các chênh lệch tạm thời chịu thuế liên quan đến cùng cơ quan thuế và cùng đơn vị.
DN có lợi nhuận tính thuế trước khi hết hạn sử dụng các khoản chuyển lỗ và các khoản ưu đãi thuế chưa được sử dụng;
Nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng có tiếp tục xảy ra hay không;
Các quy định về thuế có cho phép DN tạo ra lợi nhuận tính thuế trong kỳ có thể sử dụng được các khoản lỗ tính thuế hay các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng.
Nếu không chắc chắn có lợi nhuận tính thuế để sử dụng các khoản lỗ chịu thuế và các khoản ưu đãi thuế, thì tài sản thuế thu nhập hoãn lại không được ghi nhận.

7. Đánh giá lại tài sản thuế thu nhập hoãn lại chưa được ghi nhận

Ngày kết thúc niên độ kế toán, phải đánh giá các tài sản thuế thu nhập hoãn lại chưa được ghi nhận.
DN cần ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại trước đó chưa được ghi nhận khi việc có được lợi nhuận tính thuế trong tương lai. Để cho phép tài sản thuế hoãn lại được thu hồi trở nên chắc chắn.

8. Khoản đầu tư vào công ty con, chi nhánh, công ty liên kết và các khoản vốn góp liên doanh
DN phải ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả cho tất cả các chênh lệch tạm thời chịu thuế. Trừ khi đáp ứng được cả 2 điều kiện sau:

Công ty mẹ, nhà đầu tư hoặc bên liên doanh có khả năng kiểm soát thời gian hoàn nhập khoản chênh lệch tạm thời;
Chắc chắn khoản chênh lệch tạm thời sẽ không được hoàn nhập trong tương lai có thể dự đoán được.

DN ghi nhận theo đơn vị tiền tệ chính thức trong ghi chép kế toán cho các khoản mục tài sản và nợ phải trả phi tiền tệ của hoạt động ở nước ngoài mà hoạt động này là một phần không thể tách rời với hoạt động của doanh nghiệp.

Nếu nhà đầu tư của công ty liên kết không có quyền kiểm soát thì không quyết định được chính sách chia cổ tức của công ty đó.
Khi không có thỏa thuận là: Lợi nhuận của công ty liên kết sẽ không được phân phối trong tương lai có thể dự đoán được. Nhà đầu tư phải ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh từ khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế gắn liền với khoản đầu tư của nhà đầu tư vào công ty liên kết.
Nhà đầu tư có thể không xác định được số thuế sẽ phải trả nếu thu hồi giá vốn của khoản đầu tư vào công ty liên kết. Nhưng có thể xác định được là nó sẽ bằng hoặc vượt mức tối thiểu. Trường hợp này, thuế thu nhập hoãn lại phải trả được xác định theo mức tối thiểu đó.

Các bên liên doanh thoả thuận về việc phân chia lợi nhuận và xác định việc quyết định phân chia này. Cần sự đồng ý của tất cả các bên liên doanh hoặc chỉ cần sự đồng ý của đa số bên liên doanh.

Khi một bên liên doanh có thể kiểm soát việc phân chia lợi nhuận. Và chắc chắn rằng lợi nhuận sẽ không được phân chia trong tương lai có thể dự đoán được => Thuế thu nhập hoãn lại phải trả không được ghi nhận.

DN cần phải ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại cho tất cả các chênh lệch tạm thời được khấu trừ khi chắc chắn là: